جدیدترین تکنولوژی‌های پروتز بدن در ایران

تکنولوژی‌های ساخت اندام مصنوعی در جهان، روزبه‌روز پیشرفته‌تر می‌شوند. پروتزهای هوشمند، مایوالکتریک (عضلانی)، قابل چاپ با پرینتر سه‌بعدی و کنترل‌شونده با اپلیکیشن از جمله این تکنولوژی‌ها محسوب می‌شوند. خوشبختانه با رشد فناوری پزشکی و تلاش متخصصان داخلی، این تکنولوژی‌ها حالا در ایران هم در دسترس هستند. البته برای استفاده از این پروتزهای پیشرفته باید به سراغ مراکز معتبر و تیم درمانی متخصص بروید. در ادامه، مفصلاً به این تکنولوژی‌های جدید و نحوه انتخاب بهترین کلینیک برای شروع درمان می‌پردازیم.

فناوری‌های نوین پروتز که در ایران در دسترس هستند

پیشرفت علم باعث شده است که تکنولوژی‌های نوین پروتز، فقط به کشورهای پیشرفته محدود نشوند. در حال حاضر، در ایران هم می‌توان از پروتزهای جدید استفاده کرد. این پروتزها بسیار هوشمند، سبک و سازگار با بدن هستند و قابلیت اتصال به گوشی‌های هوشمند را دارند. از طرفی، پروتزهای جدید علاوه بر بهبود کیفیت زندگی، شرایط فیزیکی و روانی افراد را سطح جدیدی رسانده‌اند. اما چطور و با از طریق چه ابزارهایی؟

از جمله 5 فناوری نوین پروتز که در ایران در دسترس هستند، عبارت‌اند از:

1. پروتزهای مایوالکتریک (عضلانی)

این نوع پروتزها با سیگنال‌های الکتریکی عضلات بدن کنترل می‌شوند. بنابراین، اگر عضله‌ای را منقبض کنید، این سیگنال توسط سنسورها تشخیص داده می‌شود و پروتز حرکت می‌کند. این پروتز، کاملاً بی‌سیم عمل می‌کند و عملکرد آن شبیه اندام طبیعی است.

در ایران، چندین مرکز تخصصی در زمینه طراحی و نصب این پروتزها فعالیت می‌کنند. به طور کلی، پروتز عضلانی برای نواحی دست یا ساعد مناسب است و به آموزش و تمرین نیاز دارد.

2. پروتزهای هوشمند با سنسورهای تطبیقی

این مدل پروتزهای جدید، سنسورهایی دارند که به شرایط محیط و نوع حرکت فرد واکنش نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال، هنگام راه رفتن در سربالایی، زانو یا مچ پا به شکل خودکار تنظیم می‌شود. این تکنولوژی باعث کاهش فشار روی مفاصل دیگر بدن می‌شود و قدم زدن را طبیعی‌تر می‌کند. همچنین، عملکرد آن‌ها نزدیک به اندام واقعی است. در ایران چند مدل از این نوع پروتز توسط مراکز ارتوپدی فنی ارائه می‌شوند. 

3. پروتزهای چاپ سه‌بعدی

چاپگرهای سه‌بعدی، انقلاب بزرگی در طراحی و ساخت پروتز ایجاد کرده‌اند. این پروتزها بسیار سبک و ارزان‌تر از مدل‌های سنتی هستند. همچنین، امکان طراحی متناسب با آناتومی دقیق هر شخص در این پروتزها وجود دارد. در ایران، مراکز دانش‌بنیان و شرکت‌های فناوری در حال توسعه و تولید این نوع پروتزها هستند.

نکته جالب اینکه، پروتزهای چاپ سه‌بعدی برای کودکان و نوجوانان هم گزینه‌ای بسیار مناسبی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، می‌توان این مدل پروتزها را به‌صورت رنگی و طرح‌دار تولید کرد.

4. پروتزهای کنترل‌شونده با اپلیکیشن

این پروتزها از طریق اپلیکیشن‌هایی که روی گوشی‌های هوشمند نصب می‌شوند، قابل کنترل و برنامه‌ریزی هستند. با کمک این پروتزها می‌توان نوع حرکت، حساسیت سنسورها و حتی زاویه مفصل را تنظیم کرد. پروتزهای کنترل‌شده، معمولاً برای افراد جوان و علاقه‌مندان به تکنولوژی جذابیت دارند.

خوشبختانه، شرکت‌های مختلف با همکاری مراکز توان‌بخشی، این خدمات را در ایران ارائه می‌دهند. همچنین، یادگیری استفاده از اپلیکیشن ساده است و معمولاً به‌صورت ویدئویی آموزش داده می‌شود.

5. پروتزهای مخصوص کودکان

کودکان به پروتزهایی نیاز دارند که سبک، راحت و متناسب با سن و رشد بدنشان باشد. بنابراین، پروتزهای مخصوص آن‌ها معمولاً از مواد نرم‌تر و سبک‌تر ساخته می‌شوند. بعضی از این پروتزها قابلیت تغییر اندازه دارند تا با رشد کودک هماهنگ شوند.

در ایران چند مرکز تخصصی، پروتزهای مخصوص کودکان را با استفاده از پرینت سه‌بعدی و متریال ضدحساسیت طراحی می‌کنند. این طرح‌ها معمولاً مورد پسند کودکان و رنگی هستند تا کودکان رغبت بیشتری به استفاده از پروتز داشته باشند.

انتخاب بهترین مرکز تخصصی پروتز در ایران

انتخاب مرکز معتبر و تخصصی برای دریافت پروتز، نقش مهمی در راحتی، کارایی و تطابق آن با بدن دارد. باید کلینیکی را انتخاب کنید که علاوه بر تجربه کافی، از تکنولوژی‌های نوین هم استفاده کند. در حال حاضر، بیش از چندین کلینیک ارتوپد فنی در شهرهای بزرگ ایران و در حوزه پروتز فعالیت می‌کنند. این کلینیک‌ها با تکیه بر دانش روز و تیم متخصص، خدماتی متناسب با نیاز هر فرد را ارائه می‌دهند. با این حال، انتخاب بهترین مرکز در بین آن‌ها کمی دشوار است.

مراکز تخصصی معتبر، مراحل مشخصی را برای طراحی پروتز در نظر می‌گیرند که عبارت‌اند از:

• مرحله اول؛ ارزیابی اولیه تخصصی: کلینیک‌های معتبر، در ابتدا شرایط جسمی، نوع قطع عضو و نیازهای حرکتی فرد را بررسی می‌کنند. این ارزیابی، اولین قدم برای طراحی پروتز مناسب است.

• مرحله دوم؛ طراحی و ساخت اختصاصی: پروتز باید متناسب با فرم بدن، سبک زندگی و نیازهای خاص فرد ساخته شود. بنابراین، متخصصان کلینیک از تکنولوژی‌هایی مثل اسکن سه‌بعدی در این مرحله استفاده می‌کنند.

• مرحله سوم؛ نصب و تنظیم حرفه‌ای: بعد از ساخت، پروتز نصب و با دقت بالا روی بدن تنظیم می‌شود. گاهی نیاز به چند مرحله تنظیم برای رسیدن به بهترین تطابق وجود دارد.

• مرحله آخر؛ آموزش استفاده و تست عملکرد: استفاده صحیح از پروتز نیاز به آموزش و تمرین دارد. در این مرحله نحوه کنترل، مراقبت و استفاده روزمره از پروتز به فرد آموزش داده می‌شود.

تکنولوژی آینده؛ آیا پروتزها می‌توانند احساس را بازگردانند؟

در سال‌های اخیر، پژوهشگران مشغول ساخت پروتزهایی هستند که قابلیت «احساس» را بازسازی کنند. به زبان ساده‌تر، فرد با لمس کردن اشیای مختلف بتواند گرما، سرما یا فشار را احساس کند. این کار با کمک سنسورهای بسیار ریز و اتصال مستقیم آن‌ها به اعصاب بدن امکان‌پذیر است. حتی بعضی از پروژه‌ها در آمریکا و اروپا، موفق به ارسال سیگنال‌های لمسی از انگشت پروتزی به مغز شده‌اند.

علاوه بر حس لامسه، تلاش‌هایی برای کنترل پروتز با ذهن نیز در حال انجام است. در این روش، سیگنال‌های مغزی با دستگاه‌های ویژه خوانده می‌شوند و فرمان حرکت را به پروتز ارسال می‌کنند. البته این تکنولوژی هنوز در مراحل آزمایشگاهی است و هنوز به مرحله اجرا نرسیده. در آینده‌ای نه‌چندان دور، پروتزها فقط چند وسیله مکانیکی نیستند و به بخش زنده‌ای از بدن تبدیل می‌شوند.

وقتی فناوری، بخش جدیدی از بدن ما می‌شود

پروتزهای نوین و پیشرفته امروزی، یک «ادامه» برای بدن ما محسوب می‌شوند. ترکیب تکنولوژی، پزشکی و طراحی، دنیای تازه‌ای را برای افراد دارای قطع عضو ساخته است. با انتخاب درست و استفاده از مراکز تخصصی، شما هم این دنیای تازه را تجربه کنید.