دانشمندان محل آگاهی در مغز را جستجو می‌کنند
به گزارش همشهری آنلاین این سؤالی است که مدت‌هاست دانشمندان و پزشکان را به خود مشغول کرده است و اکنون یک بررسی جدید بینش جدیدی در این باره به دست می‌دهد.
گروهی از دانشمندان علوم اعصاب در تلاش برای شناسایی بخش‌هایی از مغز که زیربنای هوشیاری هستند، فعالیت الکتریکی و مغناطیسی و همچنین جریان خون را در مغز ۲۵۶ نفر در ۱۲ آزمایشگاه در آمریکا، اروپا و چین درحالی‌که شرکت‌کنندگان تصاویر گوناگونی را مشاهده می‌کردند، اندازه‌گیری کردند. این اندازه‌گیری‌ها فعالیت در بخش‌های گوناگون مغز را ردیابی کردند.
این پژوهشگران دریافتند که هوشیاری ممکن است در قسمت «هوشمند» مغز – یعنی بخش‌های پیشانی مغز که جایگاه تفکر است و به طور پیشرونده در فرایند تکامل انسان رشد کرده است – ایجاد نشود، بلکه در مناطق حسی در پشت مغز که بینایی و صدا را پردازش می‌کنند، ایجاد شود.
کریستوف کخ، دانشمند علوم اعصاب از مؤسسه آلن در سیاتل یکی از سرپرستان این پژوهش که این هفته در ژورنال Nature منتشر شد، می‌گوید: «چرا هر یک از این موارد مهم هستد؟ اگر می‌خواهیم جوهر هوشیاری را درک کنیم، این که چه کسی هوشیار است – یک بزرگسال، یک کودک پیش از زبان‌آموزی، جنین سه‌ماهه دوم، سگ، موش، ماهی مرکب، کلاغ، مگس – در همه این موارد باید مکانیسم‌های اساسی در مغز را شناسایی کنیم، هم به دلایل مفهومی و هم به دلایل بالینی.»
آزمودن دو نظریه درباره هوشیاری
به افراد مورد بررسی در این تحقیق تصاویری از چهره افراد و اشیای گوناگون نشان داده شد.
کخ می‌گوید: «هوشیاری همان احساسی است که با دیدن نقاشی یک توستر یا چهره دوستمان داریم. هوشیاری با رفتاری که با این احساس مرتبط است، مانند فشار دادن یک دکمه یا گفتن «من دوستم را می‌بینم» یکسان نیست.»
پژوهشگران در این تحقیق دو نظریه علمی پیشگام در مورد هوشیاری را آزمایش کردند.
بر اساس نظریه «فضای کاری سراسری نورونی» هوشیاری در جلوی مغز شکل می‌گیرد و سپس قطعات مهم اطلاعات به طور گسترده در سراسر مغز پخش می‌شوند. طبق «نظریه اطلاعات درهم‌تنیده»، آگاهی از تعامل و همکاری بخش‌های مختلف مغز ناشی می‌شود، زیرا آنها به طور جمعی برای ادغام اطلاعاتی که به صورت آگاهانه تجربه می‌شوند، کار می‌کنند.
یافته‌های این بررسی با هیچ یک از نظریه‌ها مطابقت نداشت.
کخ این پرسش را مطرح می‌کند: «ردپاهای نورونی هوشیاری یا آگاهی در کجای مغز قرار دارند؟.. آیا ردپاها در بخش جلویی قشر مغز یعنی بیرونی‌ترین لایه مغز (قشر پیش‌پیشانی) قرار دارند، همان‌طور که به‌وسیله نظریه فضای کاری سراسری نورونی پیش‌بینی شده است؟»
او در پاسخ می‌گوید: «شواهدی که ما یافتیم برعکس قطعاً به نفع قشر پشتی مغز است. یا اطلاعات مربوط به تجربه آگاهانه در قسمت جلویی مغز یافت نمی‌شد یا بسیار ضعیف‌تر از قسمت پشتی هستند. این یافته‌ها از این ایده پشتیبانی می‌کند که اگرچه قطعه‌های یا لوب‌های پیشانی یا جلویی مغز برای هوش، قضاوت، استدلال و غیره حیاتی هستند، اما در دیدن، در ادراک بصری آگاهانه، نقش حیاتی ندارند.»
درعین‌حال، این بررسی ارتباطات کافی را که به اندازه تجربه هوشیاری در پشت مغز دوام داشته باشند، برای تأیید «نظریه اطلاعات درهم‌تنیده» شناسایی نکرد.
کاربردهای عملی درک مکانیسم هوشیاری
کاربردهایی عملی برای درک عمیق‌تر مکانیسم هوشیاری در مغز وجود دارد.
به گفته کخ درک هوشیاری یا آگاهی بر نحوه برخورد پزشکان با بیماران در وضعیت اغما یا بیماران در حالت نباتی/ «نشانگان بیداری بدون پاسخ» (افرادی که بیدار هستند، اما به دلیل آسیب مغزی ناشی از ضربه، سکته مغزی، ایست قلبی، مصرف بیش از حد دارو یا دلایل دیگر نشانه‌ای از هوشیاری ندارند) تأثیر می‌گذارد.
کخ می‌گوید بیمار بیش از چند روز در این حالت بدون پاسخ و بدون علائم بهبودی باقی بماند، گروه پزشکان بحث را با خانواده آغاز می‌کند و ۷۰ تا ۹۰ درصد این بیماران به دلیل تصمیم به قطع درمان‌های حیاتی می‌میرند.
کخ با اشاره به تحقیقاتی که سال گذشته در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد، گفت: «بااین‌حال، اکنون می‌دانیم که حدود یک‌چهارم بیماران در اغما یا حالت نباتی/«نشانگان بیداری بدون واکنش» هوشیار هستند – هوشیاری پنهان – اما قادر به نشان دادن آن افراد کنار تخت نیستند. دانستن ردپای هوشیاری در مغز به ما این امکان را می‌دهد که این شکل پنهان از «حضور داشتن» بدون توانایی نشان دادن را بهتر تشخیص دهیم.»
منبع: رویترز
