شاخص توده بدنی: آنچه به ما می‌گوید و آنچه نمی‌گوید
به گزارش خبرنگار مهر به نقل از مدیسن نت، این شاخص به طور گسترده در مراقبت‌های بهداشتی و سلامت عمومی برای طبقه‌بندی اندازه بدن و تخمین خطر بالقوه بیماری‌های مرتبط با وزن استفاده می‌شود.
اگرچه BMI کامل نیست، اما می‌تواند اولین گام مفید در شناسایی این باشد که آیا کسی ممکن است در معرض خطر بیشتر بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ یا برخی سرطان‌ها باشد یا خیر. با این حال، همیشه تصویر کاملی از سلامت فرد ارائه نمی‌دهد.
BMI چگونه محاسبه می‌شود؟
فرمول BMI ساده است:
متریک: BMI = وزن (کیلوگرم) ÷ قد (متر مربع)
امپریال: BMI = (وزن به پوند ÷ قد به اینچ مربع) × ۷۰۳
شاخص توده بدنی ( BMI) چه چیزی به ما می‌گوید؟
BMI به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
کمبود وزن: کمتر از ۱۸.۵
وزن طبیعی (سالم): ۱۸.۵ – ۲۴.۹
اضافه وزن: ۲۵.۰ – ۲۹.۹
رده چاقی ۱ (چاقی خفیف): ۳۰.۰ – ۳۴.۹
رده چاقی ۲ (چاقی متوسط): ۳۵.۰ – ۳۹.۹
رده چاقی ۳ (چاقی شدید): ۴۰.۰ یا بالاتر
این دسته‌ها تخمین تقریبی از چربی بدن و خطر سلامتی ارائه می‌دهند. به طور کلی، با افزایش BMI از محدوده طبیعی، خطر بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، کبد چرب، درد مفاصل، آپنه خواب و حتی برخی سرطان‌ها نیز افزایش می‌یابد.
آیا BMI یک ابزار مفید برای سلامتی است؟
بله – اما یک ابزار غربالگری است، نه یک آزمایش تشخیصی. BMI برای موارد زیر مفید است:
ردیابی روند وزن در افراد و جمعیت‌ها.
افزایش آگاهی از خطرات بالقوه سلامتی.
شروع گفتگو بین بیماران و ارائه دهندگان خدمات درمانی.
اما BMI کل داستان را بیان نمی‌کند. به عنوان مثال، کسی که توده عضلانی بالایی دارد – مانند یک ورزشکار – ممکن است BMI بالایی داشته باشد اما چربی بدنش کم باشد. از طرف دیگر، کسی که BMI طبیعی دارد، همچنان می‌تواند سطوح خطرناکی از چربی احشایی (شکم) داشته باشد و سلامت متابولیک ضعیفی داشته باشد.
BMI سالم چیست؟
BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ به طور کلی سالم‌ترین محدوده برای اکثر بزرگسالان در نظر گرفته می‌شود. اما این عدد به تنهایی سلامت خوب را تضمین نمی‌کند. سبک زندگی، ژنتیک، توده عضلانی، رژیم غذایی و سطح فعالیت، همگی نقش‌های اصلی را ایفا می‌کنند. BMI را به عنوان یک قطعه پازل در نظر بگیرید – نه تصویر کامل.
BMI خیلی پایین یعنی چه؟
کمبود وزن (شاخص توده بدنی کمتر از ۱۸.۵) با این خطرات مرتبط است:
ضعف عملکرد سیستم ایمنی
کمبود مواد مغذی
مشکلات باروری
پوکی استخوان و شکستگی استخوان
تحلیل رفتن عضلات
این موضوع به ویژه برای بزرگسالان مسن‌تر که در آنها توده عضلانی کم می‌تواند منجر به ضعف، زمین خوردن و بستری شدن در بیمارستان شود، اهمیت دارد.
خطرات BMI بالاتر چیست؟
با افزایش BMI – به ویژه چاقی رده ۲ یا ۳ – خطرات افزایش می‌یابد. این خطرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
دیابت نوع ۲
بیماری قلبی عروقی
سکته مغزی
بیماری کبد چرب
استئوآرتریت
آپنه خواب
برخی سرطان‌ها (مانند سرطان سینه، روده بزرگ و پانکراس)
با این حال، حتی افرادی که در محدوده چاقی اضافه وزن یا رده ۱ قرار دارند، اگر دور کمر بزرگ یا چربی احشایی بالایی داشته باشند، می‌توانند در معرض خطرات سلامتی بالایی باشند. چربی احشایی، چربی عمیق اطراف اندام‌های شکم است. به همین دلیل است که BMI به تنهایی کافی نیست.
فراتر از BMI: روش‌های بهتر برای ارزیابی خطر سلامتی
۱. دور کمر
چربی شکمی، به ویژه چربی احشایی اطراف اندام‌های شما، خطر را بیشتر از چربی اطراف باسن یا ران افزایش می‌دهد.
خطر بالا:
مردان: دور کمر> ۱۰۰ سانتی‌متر
زنان: دور کمر> ۹۰ سانتی‌متر
حتی با BMI در محدوده “طبیعی”، دور کمر بالا می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطر ابتلاء به بیماری متابولیک باشد. آن را به عنوان یک خط قرمز در نظر بگیرید. اندازه‌گیری دور کمر آسان و بسیار مفید است.
۲. اسکن DEXA
اسکن جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) استاندارد طلایی محسوب می‌شود. این اسکن موارد زیر را نشان می‌دهد:
درصد دقیق چربی بدن
توزیع چربی (شکم در مقابل اندام)
تراکم استخوان
این آزمایش به ویژه برای ورزشکاران، افرادی با الگوهای وزنی غیرمعمول یا افرادی که تحت درمان کاهش وزن هستند، مفید است. با این حال، به دلیل هزینه و عدم پوشش اکثر بیمه‌ها برای ارزیابی توده عضلانی یا درصد چربی بدن، همیشه عملی‌ترین آزمایش نیست.
این آزمایش معمولاً برای ارزیابی تراکم استخوان و غربالگری پوکی استخوان استفاده می‌شود.
۳. نشانگرهای سلامت متابولیک
آزمایش‌های آزمایشگاهی به ارزیابی مواردی که BMI نمی‌تواند انجام دهد، کمک می‌کند، از جمله:
فشار خون
گلوکز ناشتا یا HbA۱c
پنل لیپید (کلسترول)
نشانگرهای التهاب
یک فرد با “وزن طبیعی ناسالم از نظر متابولیکی” ممکن است BMI طبیعی داشته باشد اما نتایج آزمایشگاهی ضعیفی داشته باشد. برعکس، کسی که BMI کمی بالا دارد اما آزمایش‌ها و تناسب اندام عالی دارد، ممکن است در معرض خطر کمتری باشد.
بنابراین، آیا باید به BMI خود اهمیت دهید؟
بله – اما نه به تنهایی.
BMI یک نقطه شروع است، نه خط پایان. آن را به عنوان یک ابزار غربالگری در نظر بگیرید که به شروع گفتگو در مورد سلامت شما کمک می‌کند. این شاخص به پزشکان می‌گوید که کجا را عمیق‌تر بررسی کنند: سبک زندگی، توزیع چربی، مقادیر آزمایشگاهی و سطح تناسب اندام.
به طور خلاصه:
BMI مفید است اما کامل نیست.
اندازه کمر و محل چربی بدن مهم است.
عضله، درصد چربی و تناسب اندام نیز مهم هستند.
سلامتی بیش از یک عدد است.
