نبرد برای زندگی ادامه دارد؛ داستان کودکان سرطانی در بحران

سید محمد کاظم نوربخش فوق تخصص خون و اکلوژی کودکان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با سرطان کودکان و روند درمانی آن‌ها در شرایط بحرانی گفت: در شرایط بحرانی از جمله جنگ یا بلایای طبیعی، روند درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی و سرطانی در ایران همچنان مطابق روال ادامه پیدا می‌کند، همانند دیگر کشورها، بیماران خاص در ایران نیز تحت درمان منظم قرار می‌گیرند و داروهای متنوعی برای کنترل بیماری خود مصرف می‌کنند.

وی ادامه داد: شایع‌ترین بیماری خونی در کودکان، لوسمی (لوکمی) است که از سرعت پیشرفت بالایی برخوردار است. همچنین، کودکان مبتلا به تومورهای جامد (Solid Tumor) نیز تحت مراقبت قرار می‌گیرند؛ تومورهایی که ممکن است در شکم، سر و گردن، کلیه یا سایر بخش‌های بدن دیده شوند. خوشبختانه میزان ابتلاء به سرطان در کودکان زیر ۱۸ سال بسیار کمتر از بزرگسالان است؛ به طوری که تنها یک درصد موارد در گروه سنی زیر ۱۸ سال قرار دارد.

نوربخش اذعان کرد: در زمان وقوع بحران، تأمین داروی شیمی‌درمانی و مراجعه منظم بیماران سرطانی به کلینیک‌ها امری ضروری است. با این حال، برای بیمارانی که به دلایل امنیتی یا روحی از مناطق پرخطر به شهرهای امن‌تر پناه برده‌اند، امکان دریافت موقت دارو در محل سکونت جدید فراهم شده است. اغلب داروهای مورد نیاز برای درمان سرطان در کشور موجود است و تنها درصد محدودی از آنها به صورت وارداتی تأمین می‌شود. این داروها عمدتاً از طریق دولت و در موارد نادری از مسیر تجاری از داروخانه‌ها قابل تهیه‌اند. بر اساس ارزیابی‌ها، در حال حاضر کمبود جدی دارویی در حوزه سرطان گزارش نشده است؛ اگرچه ممکن است در مقاطع کوتاه‌مدت، برخی داروها با کمبود موقت مواجه شوند.

نظام سلامت ایران در شرایط بحرانی مانند جنگ یا شیوع بیماری‌های واگیردار، با آمادگی کامل عمل می‌کند. پزشکان در این مواقع به صورت حضوری یا آنکال در مراکز درمانی حضور دارند و خدمات‌رسانی به بیماران تداوم می‌یابد. به‌ویژه در مراکز درمان سرطان، تیمی متشکل از پزشک، روان‌پزشک، روان‌شناس، پرستار و مددکار اجتماعی برای حمایت همه‌جانبه از بیماران و خانواده‌های آنان وارد عمل می‌شوند.

داروهای شیمی‌درمانی گاهی منجر به افت سلول‌های خونی شده و بیمار به تزریق خون یا پلاکت نیاز پیدا می‌کند؛ در این شرایط، بستری فوری در بیمارستان ضروری است. خوشبختانه مراکز درمانی کشور در حالت آماده‌باش قرار دارند و بیماران می‌توانند داروها و خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.

توصیه مهم به خانواده‌های بیماران سرطانی این است که آرامش خود را حفظ کنند. در حال حاضر هیچ‌گونه کمبود دارویی جدی وجود ندارد و بیماران باید درمان را طبق برنامه ادامه دهند. در صورتی که به هر دلیل امکان مراجعه حضوری به پزشک معالج وجود نداشته باشد، بهتر است خانواده‌ها با پزشک معالج در مطب، درمانگاه یا بخش بیمارستانی تماس بگیرند. در چنین شرایطی، می‌توان با هماهنگی با متخصص مستقر در شهر محل اقامت فعلی، روند درمان را به صورت موقت ادامه داد تا وضعیت به حالت عادی بازگردد.

اگرچه بحران‌های فراگیر بر تمامی اقشار جامعه تأثیر می‌گذارد، اما تأثیر آن بر کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌های آنان سنگین‌تر است. از این رو، مشارکت تیم‌های پزشکی، پرستاری، مددکاری و روان‌درمانی برای حفظ سلامت روان کودک و تداوم درمان الزامی است.