نگهداری از حیوان خانگی؛ از چالش‌ها  تا «پت درمانی»

دکتر مریم خوشخوی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص عوارض نگهداری از حیوانات خانگی، اظهار کرد: حیوانات خانگی مانند گربه و سگ می‌توانند در برخی از افراد ایجاد آلرژی کنند، به ویژه برای کسانی که زمینه آلرژی یا آتوپی دارند.

وی افزود:  اگر فردی در خانواده‌اش سابقه آلرژی دارد یا خود فرد در گذشته آلرژی‌های فصلی تجربه کرده است، احتمال بیشتری وجود دارد که نگهداری از حیوانات خانگی بر روی او تأثیر منفی بگذارد.

این فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی خاطرنشان کرد: گربه‌ها به‌طور خاص در ایجاد آلرژی نقش دارند. موهای بدن، بزاق و به ویژه شوره بدن گربه‌ها می‌تواند ایجاد حساسیت کند؛ این شوره حتی می‌تواند برای مدت طولانی پس از خروج گربه از محیط خانه باقی بماند و افرادی که دچار آبریزش‌های سالیانه یا بیماری‌هایی مانند آسم هستند، ممکن است بیشتر تحت تأثیر قرار بگیرند.

ضرورت دوری از محرک‌ها در مواجه با علائم آلرژیک

وی ادامه داد: در صورت بروز علائم آلرژیک، بهترین راه حل دوری از محرک‌ها است. اگر فردی به حیوان خود وابستگی عاطفی دارد و نمی‌خواهد او را بیرون کند، می‌تواند اقداماتی انجام دهد، به عنوان مثال حیوان را از اتاق خواب خارج کند، نظافت منظم حیوان را انجام دهد و سعی کند موها و شوره‌ها را کاهش دهد، همچنین درمان‌هایی مانند واکسن آلرژی یا ایمونوتراپی می‌توانند به عنوان گزینه‌های درمانی در نظر گرفته شوند.

خوشخوی بیان کرد: معمولا سگ‌ها در مقایسه با گربه‌ها کمتر منبع ایجاد آلرژی محسوب می‌شوند و به همین دلیل، مراجعه‌کنندگان به پزشک به علت آلرژی به سگ‌ها کمتر است. در عوض، آلرژی به گربه‌ها به صورت شایع‌تری مشاهده می‌شود.

این فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی درخصوص علائم شایع آلرژی به حیوانات خانگی، گفت: شایع‌ترین علائم آلرژی به حیوانات خانگی شامل عطسه، آبریزش بینی، قرمزی چشم‌ها، و خارش صورت است؛ برخی از افراد ممکن است دچار عوارض بیشتری شده و به آسم مبتلا شوند؛ در این موارد علائم می‌تواند شامل سرفه، تنگی نفس، سرفه‌های شبانه خشک و گرفتگی قفسه سینه باشد.

وی اضافه کرد: در واقع اکثر افراد دچار آلرژی‌های مخاط بینی به حیوانات هستند. این نوع آلرژی‌ها معمولاً به عنوان «رژه آلرژیک» شناخته می‌شوند و ممکن است از یک نوع آلرژی به نوع دیگر منتقل شوند.

آلرژیک در کودکان بیشتر از بزرگسالان نمایان می‌شود

این فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی درخصوص آلرژی در بین بزرگسالان و کودکان، تصریح کرد: به طور کلی آسم آلرژیک در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می‌شود، اما درخصوص آلرژی بینی یا رینیت آلرژیک، تفاوت زیادی بین این دو گروه وجود ندارد و این نوع آلرژی می‌تواند در هر دو گروه مشاهده شود.

وی با بیان اینکه فضولات پرندگان و پر آن‌ها نیز می‌توانند آلرژی‌زا باشند، اظهار کرد: همچنین ممکن است ذرات ریز و میکروبی موجود در گرد و غبار یا بر روی بدن این حیوانات نیز ایجاد مشکل کنند؛ در مورد پرندگان به‌ویژه در پرنده‌دارها ممکن است پدیده‌ای به نام  «Highly Sensitive Person – HSP- حساسیت بیش از حد» ایجاد شود که تأثیرات شدیدی بر بافت ریه دارد و می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند.

این فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی با بیان توصیه‌هایی به افراد توضیح داد: اگر خانواده‌ای قصد نگهداری از حیوان خانگی دارد، توصیه می‌شود در ابتدا به زمینه‌های آلرژی توجه کنند و در صورت وجود چنین زمینه‌ای از این کار پرهیز کنند؛ همچنین انجام تست آلرژی توسط فوق تخصص آلرژی می‌تواند مفید باشد، چرا که برخی از تست‌های موجود در بازار استاندارد نیستند.

خوشخوی افزود: اگر نتیجه تست مثبت باشد، این نشان‌دهنده‌ حساسیت فرد به آن آلرژن بوده و در مرحله اول اجتناب از تماس با آلرژن بهترین راه‌حل است، در مرحله دوم، شستشو منظم حیوان خانگی و نظافت محیط می‌تواند کمک‌کننده باشد، چرا که موی حیوانات به‌راحتی روی مبلمان و فرش‌ها  به جا می‌ماند.

این فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی مطرح کرد: اگر هیچ یک از این روش‌ها مؤثر واقع نشود، واکسن آلرژی تحت نظر فوق تخصص آلرژی می‌تواند گزینه‌ خوبی باشد، در صورت عدم درمان، آلرژی می‌تواند تا زمانی که فرد با آلرژن در تماس باشد، وجود داشته باشد، بنابراین درمان می‌تواند کمک کند تا علائم کنترل شوند، اما برای ریشه‌کن کردن آلرژی باید از آلرژن‌ها دوری کرد.

 نقش حیوان خانگی در بهبود سلامت افراد در کوتاه مدت

سپس دکتر حسین روزبهانی با بیان اینکه تاثیر حیوانات خانگی بر روی افراد می‌تواند از دو جنبه کوتاه‌مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار گیرد، اظهار کرد: در کوتاه‌مدت وجود یک حیوان خانگی می‌تواند به بهبود سلامت روان افراد کمک کند و اثرات مثبتی همچون کاهش استرس، اضطراب و افسردگی به همراه داشته باشد؛ این پدیده به عنوان «پت‌درمانی» شناخته می‌شود و برای کودکان نیز مسئولیت مراقبت از حیوان خانگی، می‌تواند احساس مسئولیت را در آن‌ها افزایش دهد.

این روانشناس بالینی خاطرنشان کرد: با این حال در بلندمدت، زمانی که عمر حیوان خانگی به پایان می‌رسد، ممکن است خانواده‌ها با شوک و تروما مواجه شوند. برخی از منابع بیان می‌کنند که مواجهه کودک با مرگ حیوان خانگی می‌تواند به او کمک کند که برای مواجهه با چالش‌های بزرگسالی آماده شود، اما شرایط عاطفی و سنی کودک ممکن است او را برای درک چنین جدایی‌ ناآماده کند.

وی ادامه داد: برای بزرگ‌ترها نیز حتی اگر در کوتاه‌مدت از طریق ارتباط با حیوان خانگی افسردگی آن‌ها کاهش یابد، در نهایت و با نزدیک شدن به پایان عمر حیوان ممکن است با اضطراب و تنش بیشتری روبرو شوند، این اضطراب می‌تواند منجر به تشدید افسردگی‌ شود، چرا که از دست دادن حیوانی که سال‌ها با آن‌ها بوده و رابطه عاطفی عمیقی با آن‌ها برقرار کرده‌اند، احساس غم و سوگی مشابه با از دست دادن یک فرزند را در آن‌ها ایجاد می‌کند. چنین فقدانی می‌تواند اثرات غیرقابل جبرانی بر روی روان فرد داشته باشد.

روزبهانی با بیان اینکه قبل از ورود یک حیوان خانگی به خانه ضروری است که اطلاعات کافی در مورد آن حیوان به دست آورده شود، گفت: باید به کودکان‌ درباره تمام نیازها و خواسته‌ها و الزامات آن حیوان توضیح دهیم و اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنیم. باید به طور واضح به فرزندان‌ توضیح دهیم که این حیوان به چه نوع مراقبتی نیاز دارد، تغذیه‌اش چگونه است و شرایط زندگی آن به چه صورت می‌باشد.

افزایش حس مسئولیت‌پذیری کودکان با نگهداری از حیوان خانگی

این روانشناس بالینی تصریح کرد: این آگاهی به اعضای خانواده کمک می‌کند تا به درستی با حیوان خانگی رفتار کنند، همچنین شایسته است که مسئولیت مراقبت از حیوان را به کودک خود محول کنیم تا این امر باعث افزایش حس مسئولیت‌پذیری در او شود.

وی با اشاره به اینکه حیوانات خانگی با وجود مزایای زیادی که دارند، می‌توانند معایبی نیز به همراه داشته باشند، مطرح کرد: یکی از این معایب این است که هنگامی که کودک یا بزرگسالی یک حیوان خانگی را به خانه می‌آورد، ممکن است ارتباط او با همسن و سال‌هایش کاهش یابد، این امر می‌تواند منجر به کاهش رشد کلامی و اجتماعی او شود. در واقع، بازی‌ها و فعالیت‌های او بیشتر با حیوان خانگی‌اش خواهد بود که می‌تواند به تدریج او را به انزوا سوق دهد و از جامعه دور کند.

روزبهانی عنوان کرد: در بزرگسالان نیز افرادی که حیوان خانگی دارند، ممکن است به دلیل وابستگی عاطفی به حیوان به سختی به سمت تشکیل خانواده و ازدواج تمایل داشته باشند، این افراد احتمالاً کمتر تمایل به فرزندآوری خواهند داشت که می‌تواند به ایجاد تنهایی و افسردگی در آن‌ها منجر شود.

این روانشناس بالینی افزود: از سوی دیگر از دست دادن یک حیوان خانگی و تجربه سوگ آن می‌تواند تأثیر زیادی بر روی کودکان داشته  و شوک عاطفی قابل توجهی برای آن‌ها ایجاد کند، به همین دلیل این وضعیت می‌تواند منجر به کاهش روابط اجتماعی و رشد کلامی و بین فردی کودک شود.

با توجه به اینکه امروزه نگهداری از حیوان خانگی به امری تقریبا شایع بدل شده است لازم است خانواده‌ها با در نظر گرفتن تمامی جوانب مثبت و منفی و آگاهانه اقدام به این کار کنند تا از بروز چالش‌های بعدی ناشی از آن،  بخصوص برای فرزندان جلوگیری شود.

انتهای پیام