وضعیت شیوع سرطان تیروئید در کشور / ضرورت مصرف ید در زنان باردار

همسو پزشکی: دکتر فریدون عزیزی در نشست خبری «روز جهانی تیروئید» که امروز در وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: «فدراسیون جهانی تیروئید»، بیست و پنجمین روز از ماه می را به عنوان روز جهانی تیروئید نامگذاری کرده و در این روز تلاش شده که در ارتباط با تیروئید برای مردم اطلاع‌رسانی شود.

وی با بیان اینکه رشته غدد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کانون توجه قرار گرفته، اظهار کرد: رشته تخصصی غدد در سال ۱۳۶۴ در کشور راه‌اندازی شد و در حال حاضر ۵۸۰ متخصص غدد در کشور حضور دارند.

عزیزی درباره تعداد مقالات در رشته تخصصی غدد گفت: بررسی آمار و ارقام پایگاه «اسکوپوس» بیانگر این است ایران در رتبه دهم جهان از منظر تولیدات علمی قرار دارد.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد، خاطرنشان کرد: غده تیروئید، هورمونی ترشح می‌کند که داخل خون و سایر سلول‌های بدن می‌رود و به طور کلی می‌توان گفت که متابولیسم کل سلول‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، یک متابولیسم سوخت و ساز صحیح بر عهده تیروئید است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین مساله تیروئید در زمان بارداری است؛ چرا که غده تیروئید با ترشحات هورمونی خوب سبب رشد و تکامل جنین می‌شود. تیروئید برای فعالیت خود به «ید» نیاز دارد. اگر کمبود ید وجود داشته باشد، مهمترین عارضه آن برای نوزادان و افراد شیرخوار است. همچنین نبود ید در تکامل جنین سبب می‌شود که سلول‌های عصبی تحت تاثیر قرار گیرد و صدمات برگشت‌ناپذیری همراه داشته باشد.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره اهمیت برای رشد سلول‌های عصبی توضیح داد: ارتباط میان سلول‌های عصبی از اهمیت فراوانی برخوردار است و IQ سبب ضریب هوشی می‌شود. مهمترین عارضه کمبود ید در نوزادان و شیرخواران، صدمه برگشت ناپذیر مغزی و عقب ماندگی ذهنی است. رشد و نمو مغز نوزادان، شیرخواران و کودکان در طول دو سال اول زندگی، وابسته به ید و هورمون‌های تیروئیدی است.

عزیزی درباره تاریخچه مطالعه وضعیت ید در کشور گفت: اولین مطالعه در کشور در سال ۱۳۴۸ انجام شد و نتایج آن تحقیق بیانگر این است که به طور مثال میزان ابتلا به گواتر در زنان شهر شهریار ۵۱ درصد بود.

وی با بیان اینکه دومین مطالعه بررسی میزان ید پس از وقفه‌ای ۱۵ ساله در کشور انجام شد، افزود: نتایج این تحقیق بیانگر این بود که میزان ابتلا به گواتر در میان ن زنان و مردان تهرانی به ترتیب ۸۸ و ۷۱ درصد بود.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره اجرای برنامه‌های یدرسانی توضیح داد: کمیته کشوری برای کنترل بیماری‌های ناشی از کمبود ید در سال ۱۳۶۷ در کشور تشکیل شد. همچنین اولین مطالعه بررسی علل شیوع گواتر طی سال ۱۳۶۸ در کشور انجام شد.

عزیزی با بیان اینکه سال ۱۳۶۹ یک نقطه عطف برای کشور به حساب می‌آید، افزود: سال ۱۳۶۹،  نقطه شروع تولید نمک یددار و توزیع آن در کشور است. همچنین قانون همگانی شدن نمک یددار برای تمام خانوارها در سال ۱۳۷۳ به تصویب رسید و ایران در سال ۱۳۸۳ توسط سازمان جهانی بهداشت به عنوان کشور عاری از کمبود ید شناخته شد. شیوع گواتر در نوجوانان و جوانان از ۶۸ درصد طی ۳۰ سال گذشته به حدود هفت درصد رسیده است.

وی درباره مزایای توجه به ید در کشور توضیح داد: توجه به ید سبب شده که از بروز گواتر در بیش از ۳۰ میلیون متولدین ۳۰ سال اخیر جلوگیری کنیم. افزایش ۹۰ میلیونی ضریب هوشی در کودکان و نوجوانان، جلوگیری از اعمال جراحی در صدها هزار ایرانی و صرفه‌جویی بیش از ۲۴۰۰۰ میلیارد ریالی از دیگر مزایای اجرای یدرسانی در کشور است.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه یدرسانی برای زنان باردار از اهمیت فراوانی برخوردار است، خاطرنشان کرد: نخستین بررسی ملی میزان ید زنان باردار طی سال ۹۴ انجام شد و برنامه مکمل یاری ید در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت. زنان باردار می‌بایست تا پایان سه ماهه اول بارداری از ترکیبات اسید فولیک و ید استفاده کنند. اگر زنان باردار از ترکیبات اسید فولیک و ید استفاده نکنند، دچار کم‌کاری تیروئید شده و این موضوع می‌تواند عوارضی برای جنین به همراه داشته باشد.

وی ادامه داد: نتایج بررسی میزان ید در زنان باردار طی سال ۱۴۰۲ بیانگر این است که میزان مصرف داروی یدوفولیک در زنان باردار کاهش یافته که توجه کم وزارت بهداشت و عدم آگاهی پزشکان از اهمیت مصرف این مکمل از دلایل این کاهش است. تمام استان‌های کشور در حال کنترل میزان و پایش ید هستند اما برخی استان‌هایی درگیر کمبود ید هستند که آمار این استان‌ها به وزارت بهداشت اعلام شده است.

عزیزی با بیان اینکه تمام افراد می‌بایست ۵ تا ۶ گرم نمک در روز مصرف کنند، توضیح داد: برخی کشورها ید را به روغن یا شکر اضافه می‌کنند. ایران، ید را به نمک اضافه می‌کند. بررسی‌ها بیانگر این است افرادی که نمک بسیار زیاد مصرف می‌کنند روزانه تا ۱۲ گرم نمک مصرف می‌کنند. همچنین میزان مصرف نمک برای افراد سالمند می‌بایست حدود ۲ گرم باشد و کمبود ید برای این افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره میزان شیوع سرطان تیروئید در کشور اظهار کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که ۵ تا ۱۰ نفر ر هر یک میلیون نفر به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند و این آمار و ارقام حاکی از آن است که شیوع این بیماری زیاد نیست. اگرچه شیوع سرطان تیروئید در کشور زیاد نیست اما گره‌های تیروئیدی شیوع زیادی دارند اما همه آنها بدخیم نیستند. سونوگرافی تیروئید توصیه نمی‌شود اما اگر گره تیروئید قابل لمس و بیش از یک سانتی‌متر باشد، سونوگرافی تیروئید توصیه می‌شود.

وی با بیان اینکه کم‌کاری تیروئید از شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با تیروئید در کشور به حساب می‌آید، خاطرنشان کرد: کم کاری تیروئید که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تیروئید به حساب می‌آید و میزان ترشح هورمون‌های تیروئیدی به دلیل ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد. اگر این بیماری به هنگام تولد اتفاق افتد به این بیماری «کم‌کاری مادرزادی تیروئید» گفته می‌شود. پایش اختلالات تیروئیدی از سال ۱۳۶۸ در  اصفهان و تهران آغاز شده است. آزمایش گرفتن یک قطره خون از پاشنه پای نوزادان ۳ تا ۵ روزه در کشور از سال ۱۳۸۳ انجام می‌شود و این آزمایش به منظور بررسی هورمون TSH که محرک تیروئید شناخته می‌شود، انجام می‌شود. این آزمایش سبب شده که ۹۹ درصد نوزادانی که در کشور ما متولد می‌شوند مورد غربالگری قرار گیرند.

عزیزی با بیان اینکه در حال حاضر راهکاری برای غربالگری کم کاری تیروئید وجود ندارد، خاطرنشان کرد: متاسفانه این بیماری با علائم و عوارض شناخته می‌شود. بررسی‌ها بیانگر این است درمان‌هایی که برای تیروئید به کار گرفته می‌شود ۸۰ درصد پاسخ می‌دهد و ۲۰ درصد به داروها پاسخ نداده‌اند. ایران توانسته است که دارویی برای درمان کم کاری تیروئید در کشور تولید کند و این دارو در حال گرفتن تاییدیه‌ها است.

او درباره ارتباط تیروئید و نقش مواد غذایی بر این غده گفت: ارتباط غذاها با تیروئید تایید نشده است. کشورها به بررسی میزان ید ادرار پرداختند. نتایج بررسی‌ها بیانگر این است که استفاده از یک گونه کلم در برخی مناطقی که با کمبود ید مواجه بوده‌اند در ایجاد بزرگی غده تیروئید نقش داشته است.

رئیس پژوهشکده غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: کم کاری و پرکاری تیروئید با مشکلات گوارشی مرتبط است. به طور مثال افرادی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند با مشکلاتی مانند یبوست دست و پنجه نرم می‌کنند و افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند با مشکلاتی مانند اسهال مواجه می‌شوند.

وی درباره بیماری‌های مرتبط با غدد و متابولیسم توضیح داد: چاقی و اضافه وزن و دیابت از مشکلات مربوط به بیماری‌های متابولیسم است. وضعیت چاقی و اضافه وزن در کشور مناسب نیست و جمعیت افراد دیابتی حدود ۱۴ درصد است.

انتهای پیام